Πέρα από την παραλία, τις σπηλιές και τον όμορφο οικισμό, ο επισκέπτης μπορεί να περιπλανηθεί στην ανατολική πλευρά του χωριού, όπου υπάρχουν αρχαιολογικά κτίσματα. Ερείπια αρχαίων κτισμάτων μπορεί να διακρίνει κανείς και στο βυθό της θάλασσας.
Όταν κουραστείτε από διάφορες εναλλακτικές δραστηριότητες που προσφέρει ο τόπος, μπορείτε να ξαποστάσετε θαυμάζοντας τη βουτιά του ήλιου στο Λιβυκό πέλαγος και τα νησάκια Παξιμάδια, που στέκονται λίγα μίλια μακριά.
ΠΑΡΑΛΙΑ
Η παραλία των Ματάλων εκτείνεται κατά μήκος του οικισμού και καταλήγει ως τις γνωστές σπηλιές που κατοικούσαν οι χίπις, μέχρι την δεκαετία του ’70. Το συνολικό μήκος της φτάνει τα 250 μέτρα και αποτελείται από άμμο και βότσαλα.Στα Μάταλα έχει απονεμηθεί μπλε σημαία, ενώ ταυτόχρονα στην περιοχή βρίσκονται εν ενεργεία διάφορα περιβαλλοντικά προγράμματα, όπως του οργανισμού προστασίας Θαλάσσιας χελώνας της Ελλάδας καθώς και στο Natura 2000.
Στην περιοχή υπάρχουν εγκαταστάσεις πρώτων βοηθειών, τουαλέτες, ντους και αθλητικές εγκαταστάσεις.
ΣΠΗΛΙΕΣ
Τα Μάταλα έγιναν ευρέως γνωστά την δεκαετία του ’60, όταν κάποιοι περιπλανώμενοι χίπις ανακάλυψαν τις σκαλιστές σπηλιές και κατοίκησαν σ’ αυτές. Έπειτα ακολούθησαν πολλοί, αρκετοί από αυτούς και διάσημοι, όπως οι Μπομπ Ντίλαν, Τζάνις Τζόπλιν και Κατ Στήβεν.Την περίοδο της χούντας, με εντολή του Μητροπολίτη Γορτύνης, απελάθηκαν οι χίπις από τα σπήλαια των Ματάλων και από τότε παραμένουν άδεια. Τα σπήλαια είναι επισκέψιμα.
Πιθανολογείται ότι τα σπήλαια δημιουργήθηκαν την Ρωμαϊκή εποχή, για να χρησιμοποιηθούν ως τάφοι.
ΜΥΘΟΣ
Τα Μάταλα σχετίζονται με την ελληνική μυθολογία και ειδικότερα με την αρπαγή της Ευρώπης από τον Δία. Σύμφωνα με τον Μύθο, η Ευρώπη,μάζευε άνθη με τις φίλες της σε ένα αγρό. Ο Δίας την είδε και θαμπώθηκε και για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε ένα κάτασπρο ταύρο. Η Ευρώπη είδε τον ταύρο, πήγε κοντά του και αφού βεβαιώθηκε ότι δεν ήταν άγριος ανέβηκε στη ράχη του. Ο Δίας γρήγορος σαν αστραπή έπεσε στη θάλασσα και κολύμπησε ως την Κρήτη. Ο μύθος λέει ότι κολύμπησαν και πέρασαν από την θάλασσα των Ματάλων για να καταλήξουν να φτάσουν στο λιμάνι της Λεβήνου (σημερινός Λέντας).Έπειτα, περπάτησαν ως τον ιερό πλάτανο της αρχαίας πόλης Γόρτυνα, όπου ο Δίας της φανέρωσε ποιος ήταν και την έκανε μητέρα τριών παιδιών, ενώ της χάρισε και τρία δώρα, τον Τάλω (φύλακα της Κρήτης), ενά κυνηγόσκυλο που έπιανε πάντα το θήραμα του και ένα όπλο που δεν αστοχούσε ποτέ.
Μετά από αυτά, ο Δίας αποκατέστησε την Ευρώπη παντρεύοντάς τη με τον βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, ο οποίος δεν απέκτησε παιδιά με την Ευρώπη, αλλά υιοθέτησε τα τέκνα του Δία.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Τα Μάταλα ήταν επίνειο της Φαιστού κατά τη μινωική περίοδο και της Γόρτυνας κατά τη ρωμαϊκή.Εδώ ναυάγησαν τα πλοία του Μενελάου.
Στα βενετικά έγγραφα αναφέρεται ο ναός της Παναγίας (La Madonna di Matala), στην είσοδο του οποίου υπάρχει η επιγραφή “Πλύνετε την κεφαλήν και καθαρίσατε τους πόδας και έπειτα εισέλθητε εις τον ιερόν τούτον οίκον”.
